PAROCHIE: opgericht in 1891
KERK ARCHITECTUUR
- Ontworpen door de gebroeders Blomme en uitgevoerd o.l.v. architect H. Blomme 1894-1896
EXTERIEUR
- Eclectische kerk met neo-byzantijnse inslag van 1893-1896
- Neo-laatromaanse stijl
- Bakstenen kerk, met steunberen, leien bedaking.
- Westgevel en toren gemarkeerd door hardstenen banden
- Spitsbogige toegang in wilberg
- Spitsbogige en ronde muuropeningen
TOREN
- Zware westtoren 53 m, kenmerkend voor de romaanse Duitse bouwkunst
- Vierkante toren van 3 geledingen onder een spits geflankeerd door vierkante traptorens en gemarkeerd door lisenen eindigend op hoektorentjes
GRONDPLAN
- Geöriënteerde kruisbasiliek
- met spits houten tongewelf, houten gewelven met oorspronkelijke beschildering
- bakstenen kruisgewelven in de zijbeuken
- met ingebouwde westtoren
- koepel op de kruising 25 m: kenmerk van de oorspronkelijk Byzantijnse centraalbouw
- Schip en zijbeuken van 5 traveeën
- Transept van 1 travee
- Noord : (voormalige) Sint-Antoniuskapel
- Zuid : (voormalige) Sint-Gerarduskapel
- Koor met halronde sluiting,
- Priesterkoor
- Triomfkruis (Pierre Peeters, 1903)
- Hoofdaltaar (Pierre Peeters, 1903)
- Kruisbeeld (W. Ibens , 1960)
- zijkoren
- noord : kapel van O.-L.-Vrouw van Smarten
- altaar en retabel; communiebank (Pierre Peeters, 1903)
- luchter (Jos Junes, ca. 1903)
- zuid : Sint-Jozefkapel – H.Sacramentkapel
- altaar en retabel; communiebank (Pierre Peeters, 1903)
- Godslamp (Jos Junes, ca. 1903)
- Sacristie (zuid)
- Glas-in-loodramen met gebrandschilderde medaillons (Hochreiter & Geyer, ca. 1903)
- Meubilair (Pierre Peeters, 1903)
- Sacristie (noord), hulpsacristie
- noord : kapel van O.-L.-Vrouw van Smarten
- Doopkapel – voormalige doopkapel – sinds 1991 weekkapel
- Het Altaar is de oorspronkelijke doopvont (Pierre Peeters, 1903)
- Priesterkoor
MEUBILAIR
- Neogotisch meubilair
- Preekstoel (Pierre Peeters, 1903)
BEELDEN
- Terugkeer van de verloren zoon, E. DE MAEYER, 1985
- beelden van de 4 evangelisten (onder de koepel?) 1948
ROND DE KERK
- Ten zuiden in het tuintje tussen kerk en pastorie: groot Sint-Franciscusbeeld dat eertijds boven de ingang tegen de kerkgevel stond. Dit beeld van onbekende meester is waarschijnlijk gemaakt naar een model van Jules Weyns. Het is identiek met het natuurstenen beeld (ca. 1899) op de gevel van het klooster van de Grauwzusters (Lge. Sint-Annastraat, Antwerpen) dat op zijn beurt een kopie is van het Franciscusbeeld van Alonzo Cano in de kathedraal van Toledo, Spanje)
PASTORIE (Bredabaan 547)
- Eclectisch enkelhuis met neogotische elementen, n.o.v. H. Blomme (1893)
- 3 traveeën en 2 bouwlagen onder leien schilddak
- Lijstgevels gemarkeerd door hogere puntgevel (voorgevel) en door uitspringende deels torenvormige travee van de trapzaal en de spreekkamer (zijgevel)
- Baksteengebouw met doorlopende natuurstenen banden en rechthoekige of lichtgetoogde muuropeningen
- Voorgevel met kruiskozijnen op de bovenverdieping, in rechtertravee gevat in spitsboogvelden als aanzet van de licht uitspringende puntgevel
- Schouderboogdeur met spitsbogig bovenlichtonder houten luifel met bekronend kruis
GLASRAMEN
HOOGKOOR
Van noord naar zuid
- Sint-Jozef, Gussenhoven en Van Wijck, 1934
- -L.-Vrouw, Crespin en Calders, 1948
- Hart, id
- -Franciscus, id
- Jan de Doper, Gussenhoven en Van Wijck, 1934
HOOGZAAL (WEST)
- ROSAS, Koning David, 1947
- 2 kleiene rosassen: uitgevoerd door Hochreter &Geyer, 1909-1910, uitgezonderd het rechter engelenhoofdje dat in 1947 vervangen werd door Crespin en Calders.
TRANSEPTEN (rosassen)
Rosas Noord : De zegenende Christus.
- Omkadering: Hochreter & Geyer, 1909
- Medaillon: Crespin en Calders, 1947
Rosas Zuid: O.-L.-Vrouw van Goede Raad
- Omkadering: Hochreter & Geyer, 1909
- Medaillon: Crespin en Calders, 1947
ZIJBEUKEN
Noord (van W naar O) : Steyaert 1910
- Ferdinand
- Helena
- Carolus
- Elisabeth
- Johannes
Zuid (van W naar O) : Steyaert 1910)
- Martha
- Jozef
- Agnes
- Cecilia
- Aartsengel Michaël
TRANSEPTEN
Noord (2 glasramen)
Geometrisch glaswerk, ontworpen door H. Blomme, architect van de kerk, met stereotiepe patronen die op diverse plaatsen in de kerk worden herhaald, vermoedelijk uitgevoerd door Hochreter &Geyer, ca. 1896. Dit was het glaswerk dat oorspronkelijk voorzien was en uitgevoerd werd voor de meeste glasramen en dat later – elders – door de huidige ramen werd vervangen
Zuid (2 glasramen)
- Oost: Mirakel van de H. Gerardus van Mayella, Stalins, 1912
- West: verheerlijking van de H. Gerardus, Stalins, 1912
KAPEL VAN O.-L.-VROUW VAN SMARTEN
- Vier taferelen (4 van de 7 smarten van Maria), Stalins en Zoon, 1912, van boven naar onder
- De kruisdraging, Jezus ontmoet Maria
- Jezus in de tempel, weergevonden door Maria
- De Vlucht naar Egypte
- De opdracht van Jezus in de tempel
- Rosas
- -L.-Vrouw van Scherpenheuvel, Crespin en Calders, 1948
KAPEL VAN DE H. JOZEF
- Rosas : de vlucht naar Egypte, Crespin en Calders, 1948
VOORMALIGE DOOPKAPEL
- CAMILLUS, Steyaert, 1910
- Doop van Christus, Stalins, 1912
18 rosassen van schip, koor en kruisbeuk:
- Uitgevoerd door Hochreiter & Geyer ca. 1909-1910 naar een ontwerp van architect H. Blomme,
- Let op het ijzeren kaderwerk met de 4 lobben, dat als motief ook elders n de kerk aangetroffen wordt. (communiebank,hofdaltaar, gewelf,….)
LITERATUUR
Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen, Stad Antwerpen 3nd, Fusiegemeenten, Turnhout, 1992
Beknopte gids voor de Sint-Franciscuskerk, Bredabaan, Merksem
Merksems Heemkundig Tijdschrift, 33ste jg., nr.129, 2005, pp. 30-31
