6^de NACHT VAN DE KERKEN
Antwerpen

Eens in het jaar doen de Antwerpse kerken
’s nachts hun deuren open…

ORGEL EN MUZIEK !

ZATERDAG 12 AUGUSTUS 2017

19.00 u. – 23.00 u.

Dit jaar, 2017, draait alles om de muziek en het orgel

Tijdens de jaarlijkse Antwerpse feestweek rond 15 augustus schitteren de Antwerpse kerken eens te  meer in de avondzon voor de jaarlijkse ‘Nacht van de kerken’. Het wordt een feestelijke avond. Muziek en de muziektraditie van de kerken staan die avond centraal. Vooral de ‘koning onder de muziekinstrumenten’, het orgel, zal in de kerken hemels weerklinken. Tal van organisten en muzikanten verlenen hun medewerking.

Liefst 21 kerken in de Antwerpse binnenstad en in de districten Berchem, Deurne en Merksem openen de deuren voor deze nocturne. De muziektraditie in de parochies zal op tal van plaatsen geëvoceerd worden. Niet alleen de muziekverenigingen, koren, orkesten komen her en der aan bod, ook de liederenschat en muziekboeken. Speciale aandacht gaat ook uit naar kunstvoorwerpen zoals glasramen, beelden en schilderijen die muziek als thema hebben. Heel verrassend zijn soms de  muziekcomposities die  verband houden met deze kunstwerken.

Maar voor de kerken is vanzelfsprekend het meest opvallende instrument het orgel. Vele eeuwenoude Antwerpse kerken zijn gezegend met indrukwekkende historische orgels, terwijl in recentere kerken doorgaans meer eigentijdse orgels klinken. In de meeste kerken zal het orgel tijdens die nocturne bespeeld worden. Organisten geven tekst en uitleg en een aantal orgels kan ook de visu beleefd worden op het doksaal.

De ‘Nacht van de Antwerpse Kerken’ zal dan ook een enige gelegenheid zijn om de Antwerpse muziekcultuur in de kerken mee te beleven én om dichterbij de orgels, de muziek en de uitvoerders te komen.

Het aanbod van de kerken is zeer divers:

• klokken en beiaard: in alle kerken start de avond om 19.00 u. met feestelijk klokkengelui, in de O.-L.-Vrouwekathedraal onmiddellijk gevolgd door een beiaardconcert;
• rondleidingen zijn voorzien in alle kerken door plaatselijke gidsen of door TOPA-gidsen;
• concerten: op de meeste plaatsen worden orgelconcerten aangeboden waaraan bekende organisten hun medewerking verlenen: Roberto Marini, Emmanuel Van Kerckhoven, Peter Van de Velde, Peter Strauven, Willem Ceuleers, Masako Honda, Anna An, Jan Noordzij, Annelies Focquaert, Steven Moens, Alfons De Meulder, Frans Moors, Joannes Thuy, Nicolas De Troyer, Ludo Van den Bos, Pater Kenny Brack, én … ook jong talent, o.m. studenten van Emmanuel Van Kerckhoven;
• muziekprogramma’s met het Spinetti Consort (Begijnhofkerk), het Sint-Franciscuskerkkoor (Sint-Franciscuskerk-Merksem), de Schola Gregoriana Cantabo (Sint-Laurentiuskerk), Afrikaaanse koren (Sint-Walburgiskerk), Stefaan van den Putte op de Steinway-piano (id.), klarinettist Marc Van Hoorick (Sint-Anna-ten-Drieënkerk), het Kathedraalkoor o.l.v. Sebastiaan van Steenberge (Kathedraal);
• een zangprogramma met het ‘cocreatief zanggezelschap Dr. Song’ met Jan Bervoets;
• een programma van ‘gregoriaans tot 19^de-eeuwse vocale muziek’ en onbekend werk uit het muziekarchief (Sint-Joriskerk);
• nieuwe orgelprojecten: een gepland modern orgel voor de Sint-Norbertuskerk (Orgelmakerij Reil, Heerde, N.) of een pas heropgebouwd in de Sint-Franciscuskerk-Ossenmarkt (Kerckhoforgel, 1910)
• tentoonstellingen: vele kerken stellen kunstvoorwerpen, liedboeken, vaandels, of religieuze artefacten ten toon vooral rond het thema muziek; doorlopend informatie over de muziektraditie in de kerken en de orgels;
• twee orgelwandelingen (zie verder).

Clusters?  

• een aantal kerken is ‘verbonden’ binnen clusters die het mogelijk maken om ze na elkaar te bezoeken;
• ook de iets verder afgelegen kerken van Merksem, maar op loopafstand van mekaar, zijn vlot verbonden met de Sint-Amanduskerk van Antwerpen-Noord. Met metro 3 bent u er zo;
• een buitenbeentje maar prima bereikbaar is de Sint-Rumolduskerk in Deurne. Een ontdekking! En een VELO-station in de buurt (237-Ter Rivieren);
• ook de Sint-Anna-ten-Drieënkerk van Linkeroever heeft een bijzonder programma; tram of fiets doen het hier best;
• een fijne medewerking ook van de protestantse kerk ‘de Brabantse Olijfberg’, zeker in dit Lutherjaar, met een mooi aanbod samen met de Begijnhofkerk en de Sint-Franciscuskerk-Ossenmarkt.

Een keuze uit twee ‘orgelwandelingen’:

• in de ‘cluster Studentenwijk’:
  • organist en componist Willem Ceuleers bespeelt eerst het Geurtsorgel van de Sint-Catharinakerk in het Begijnhof (om 19.00 u.), dan het pas heropgebouwde Kerckhoforgel van de Sint-Franciscuskerk aan de Ossenmarkt (19.40 u. en 21.30 u.) en tenslotte het Walckerorgel van de Protestantse Brabantse Olijfberg (20.30 u. en 22.15 u.). Hij brengt eigen werk, speciaal gecomponeerd voor deze gelegenheid, telkens afgestemd op de eigenheid van elk specifieke orgel.
• ‘van kathedraal tot tentoonstellingswijk’:
  • Peter Van de Velde, organist van de kathedrale kerk gaat op tocht langs vier kerken. Hij start om 19.30 u. met een concert op het Metzlerorgel van de Kathedraal. Vandaar gaat de tocht naar het Gerard D’Hondtorgel van de  Sint-Walburgiskerk (20.30 u.) en naar het Stevensorgel van de Sint-Michiel en Petruskerk (21.30 u.). In de Kristus Koningkerk tenslotte geeft organist Roberto Marino het slotrecital met muziek van Flor Peeters (22.30 u.). U kan de ganse tocht meemaken (fiets, openbaar vervoer) of aansluiten in een van de kerken. Geen reservatie nodig.

De deelnemende kerken en hun historische of meer recente orgels:

17^de-eeuwse orgels

• Nicolaes van Haeghen-Forcevile-orgel van de Sint-Pauluskerk (1658)

18^de-eeuwse orgels

• Dillens-Delhaye-orgel van de Sint-Carolus Borromeuskerk (1722)
• Forceville-orgels van de Sint-Jacobskerk (1729) en de Sint-Willibrorduskerk (Berchem) (1725)
• Van Peteghemorgel van de Sint-Andrieskerk (1791)

19^de-eeuwse orgels

• Loret-Stevensorgel van de Sint-Norbertuskerk (1846)
• Willem Hendrik Mondt-Groenewoudorgel van de Sint-Annakapel (Keizerskapel) (1864)
• Merklin-Schütze-orgel van de Sint-Joriskerk (1867)
• Petrus Stevensorgel van de de Sint-Amanduskerk (1878)
• Geurtsorgel van de Sint-Catharinakerk (Begijnhof) (1881)
• Anneessensorgel van de Sint-Jacobskerk (1884)
• Schyvenorgel van de O.-L.-Vrouwekathedraal (1891)

de 20^ste-eeuwse orgels

• Walckerorgel van de Brabantse Olijfbergkerk (1905)
• Kerckhoforgel van de Sint-Franciscuskerk (Ossenmarkt) (1910)
• Klaisorgel van de Kristus Koningkerk (1930)
• Stevensorgels van de Sint-Michiel en Petruskerk (1909) en de Sint-Franciscus van Assisikerk (Merksem) (1934)
• Pels D’Hondtorgels van de Sint-Laurentiuskerk (1934), Sint-Walburgiskerk (1940), de Sint-Bartholomeuskerk (Merksem) (1956) en de Sint-Rumolduskerk (Deurne) (1967)
• Aerts&Castrelorgel van Sint-Anna-ten-Drieënkerk op Linkeroever (1970)
• Bert de Vylderkoororgel van de Sint-Andrieskerk (1979)
• Metzlerorgel van de O.-L.-Vrouwekathedraal (1993)
• Ghislain Potvlieghe -De Maeyerorgel van de Sint-Pauluskerk(1998)
• Johannus Rembrandtorgel van de Sint-Andrieskerk (2000)

Iedereen is van harte welkom, jong en oud.
De toegang is overal gratis.

De ‘Nacht van de Kerken’ wordt georganiseerd door vzw Toerismepastoraal Antwerpen (TOPA)
Wenst u op de hoogte te blijven van onze activiteiten of meer informatie? Mail ons: info@topa.be
Raadpleeg ook de andere rubrieken in deze meertalige website met uitgebreide cultuurhistorische informatie over de Antwerpse kerken.